TÜZÜK
1992 yılında Tataristan’ın Başkenti Kazan Şehrinde yazılan Tüzükte zaman içinde küçük değişiklikler ve eklemeler yapılmıştır.
Mevcut Tüzük 26 Ağustos 2022 tarihinde Gaguzya’nın Kıpçak Şehrinde Gerçekleşen 19. Türk Dünyası Gençlik Günleri ve Kurultayı’nda son halini almıştır.
Tüzüğün Değişemez ilkeleri;
-Bir Halk Bir Oy, üye sayısı kaç olursa olsun her boyun bir oy hakkı vardır.
-DTGB Birlik faaliyetleri içerisinde kullanılan resmi dil, mutlaka Türkçe veya Rusça olmak zorundadır. Bu diller aynı zamanda üyelerin ana lehçelerini de kapsamaktadır.
-DTGB faaliyetleri için birliğin ana kuruluş olduğu ortak çalışmalar düzenler, (Bu kapsamda Birlik hiçbir kuruluşun alt kuruluşu olarak nitelendirilemez, Ana Kuruluş DTGB’dir)
DÜNYA TÜRK GENÇLERİ BİRLİĞİ (DTGB) TÜZÜĞÜ
I.BÖLÜM GENEL ESASLAR
MADDE-1: BİRLİĞİN ADI
Birliğin adı, Dünya Türk Gençleri Birliği’dir. Birliğin kısa adı ‘‘DTGB’’dir.
MADDE-2: BİRLİĞİN MERKEZİ
Birliğin Genel Merkezi Kurultay tarafından seçilen Genel Başkanın bulunduğu Üye Teşkilat Merkezidir. Birlik yurtiçi ve yurtdışında gerekli gördüğü il ve ilçelerde şubeler kurabilir, temsilciler atayabilir.
MADDE-3: BİRLİĞİN LOGOSU
Birliğin logosu beyaz ve turkuaz renklerden oluşan dünya küresi önünde yer alan bozkurt şeklindedir. Tüzüğün sonunda logonun görseline yer verilmektedir.
MADDE-4: BİRLİĞİN FAALİYET DİLİ
Birlik faaliyetleri içerisinde kullanılan resmi dil, mutlaka Türkçe veya Rusça olmak zorundadır. Bütün resmi yazışmalar, toplantılar, görüşmeler bu dillerden biriyle yapılmak zorundadır. Bu diller aynı zamanda üyelerin ana lehçelerini de kapsamaktadır.
MADDE-5: TANIMLAR
Aşağıdaki tanımlar, sözcükler ve kısaltmalar, bu tüzüğün uygulanmasında karşılıklarındaki anlamları taşırlar:
- Birlik: Dünya Türk Gençleri Birliği
- Tüzük: Dünya Türk Gençleri Birliğinin Ana Tüzüğü
- Merkez: Madde 2’de belirtilen birlik merkezi
- Üyeler: Birliğin kurucu asli ve fahri üyeleri
- Birlik Başkanı: Dünya Türk Gençleri Birliğinin Yönetim Kurulu Başkanı
MADDE-6: BİRLİĞİN AMACI
- Türk Dünyasına hâkim olan ortak medeniyet, tarih ve kültür miraslarını korumak,
- Türk Toplulukları arasındaki ortak dayanışma, yardımlaşma ve işbirliğini geliştirmek,
- Temel hak ve hürriyetler ile insan haklarına saygılı olmak üzere; dinsel, mezhepsel ve bölgesel farkları zenginlik olarak görüp, bunlara saygı duyarak ilelebet yaşatmaya çalışmak,
- Türk milliyetçiliği esaslarına dayanarak, Türk kültürünü yayma ve yaşatma gayesiyle derneklerin ya da derneklerin gençlik kollarının üye olabildiği bir çalışma düzeni geliştirmek,
- Türk kültürünün yayılması için kurultaylar, konferanslar, seminerler, eğitim faaliyetleri ve spor müsabakaları gibi çeşitli faaliyetler düzenlemek,
- İlgili faaliyetler için birliğin ana kuruluş olduğu ortak çalışmalar düzenlemek, (Bu kapsamda birlik hiçbir kuruluşun alt kuruluşu olarak nitelendirilemez. Ana Kuruluş DTGB’dir)
MADDE-7: BİRLİK ÜYELİĞİ
7.1) ÜYELİK ŞARTLARI ve BAŞVURU ESASLARI:
- Birliğe sadece tüzel kişiler üye olabilir, gerçek kişiler birliğe üye olamazlar.
- Tüzel kişiler üyelik başvurusu için, bulundukları ülkelerde dernek sıfatına haiz olmalı ve yine bulundukları ülke hukukuna göre dernek sıfatı taşıdıklarını belgelemek zorundadırlar.
- Birliğe üye kuruluşlar bulundukları ülkelerin Anayasası çerçevesinde hareket etmelidirler.
- Üyelik için başvuran kuruluş; ilk 2 toplantıya gözlemci statüsüyle katılır. 3. toplantıda yapılan oylama neticesinde toplantıya katılan üye kuruluşların 2/3’ünün oyunu almış olması halinde üyeliğe hak kabul edilirler.
- Gözlemci sıfatıyla faaliyetlere katılan kuruluş karar yetkisi ve oy kullanma erki dışında tüm yetkilere haizdir.
- Üye teşkilatlar her yılsonunda, o yıla ait faaliyet raporlarını Yürütme Kuruluna göndereceklerdir.
7.2) ÜYELİK SIFATI:
Birliğin üye teşkilatları aynı zamanda o ülkedeki birlik temsilciliği sıfatına sahip olurlar. Üye teşkilatın başkanı, birliğin esas temsilcisidir.
7.3) ÜYELİĞİN SONLANMASI/ÜYELİKTEN ÇIKARMA:
- Birliğe üye kuruluşlar bulundukları ülkelerde kapatılır veya faaliyetleri durdurulursa, birlik içerisindeki üyelikleri de sona erer veya durumu belli olana kadar faaliyetlerine Gözlemci statüsünde devam eder.
- Bunun haricindeki nedenlerle üyeliğin sonlandırılması için herhangi bir üye kuruluşun denetleme kuruluna başvuruda bulunması gerekmektedir. Üyeliğin sonlanabilmesi için;
- Kuruluşun birlik amaçlarına aykırı hareket etmesi,
- Kuruluşun birlik üyeleri arasında, dinsel, mezhepsel ve bölgesel ve benzeri ayrılıklara sebebiyet vermesi,
- Kuruluşun bulunduğu ülkenin anayasasına aykırı hareket ettiğinin tespiti,
- Birliğin isminin kuruluşun kişisel çıkarları için kullanılması,
- Birliğin düzenini bozacak siyasal faaliyetler girişilmesi,
- Birlik hakkında karalamaya ve hakarete başvurulması ve Kurultay haricinde birlik ve organları aleyhine propaganda yapılması halinde,
- Kurultay kararları çerçevesinde Yürütme Kurulu ve Genel Başkan tarafından verilen görevlerin yerine getirilmemesi,
- Birlik faaliyetlerine uzun süre ilgisiz kalınması ya da 3 yıldan fazla mazeretsiz faaliyetler katılmaması gibi durumlardan biri gerçekleştiği takdirde.
Denetleme kurulunun hazırlayacağı rapor ve alacağı karar ile Aksakallar ve Yürütme Kurulu üyelerinden oluşacak heyet toplanır ve Kurultay delegelerinin oyuna sunar. Oy çokluğu sağlanırsa kuruluş üyelikten çıkarılır.
- BÖLÜM BİRLİK ORGANLARI
MADDE-8: BİRLİĞİN ORGANLARI
Birliğin organları şunlardır;
- Kurultay
- Yürütme Kurulu
- Aksakallar Danışma Kurulu
- Denetleme Kurulu
- KURULTAY
- Birliğin en yüksek karar organı Kurultaydır.
- Yılda en az bir kez Kurultay ya da Başkanlar Konseyi toplantısı Genel Başkanın çağrısı ile toplanmak zorundadır.
- Başkanlar Konseyi toplantısı Kurultaya hazırlık amacıyla Genel Başkanın çağrısıyla toplanır. Teşkilat Liderleri ya da yetki verdikleri 35 yaşını geçmemiş delegeler katılır.
- Toplantı öncesi çağrı Genel Başkanın müsaadesi ile Yürütme Kurulu tarafından yapılır. Yürütme Kurulu en az 30 gün öncesinde toplantı yerini ve toplantı tarih ve saatini üye kuruluşlara bildirir ve toplantıyı ilan eder.
- Kurultay toplanmadan 20 gün önce üye kuruluşlar ve gözlemci kuruluşlardan seçilen yaşı 35’den küçük olan delegeler bildiriler.
- Uygun şartları taşımayan delegeler için Genel Başkanın veto hakkı saklıdır. Böyle bir durumda üye kuruluş 3 iş günü içerisinde yeni bir delege bildirmekle yükümlüdür.
- Çağrı üzerine, salt çoğunluk sağlandığı takdirde toplantı yapılabilir.
- Kurultayda bir halk bir oy prensibine göre oylama yapılarak kararlar alınır.
- Bir boyun birden fazla teşkilata üye olması durumunda;
- Boyun Anavatanındaki dernek oylamada yetkilidir. Diasporada yer alan dernek oy kullanamaz.
- Eğer anavatanda ya da Diasporada birden fazla üye kuruluş varsa ortak karar sonrası o boy için bir oy kullanılabilir. Ortak karar alınamazsa oylamada çekimser oy kullanıldığı şeklinde işlem yapılır.
- Genel Başkan ve diğer tüm organlar Kurultay kararı ile seçilir. Her birinin görev süresi bir sonraki Kurultaya kadardır.
- Kurultay 2 yıl içerisinde toplanmak için yeterli salt çoğunluğu sağlayamazsa, Genel Başkanın ve organların görev süresi biter. Aksakallar Kurulu 90 gün içerisinde olağanüstü Kurultayı toplamakla yetkilendirilir ve bu süresi içerisinde birlik adına Aksakallar Kurulu yetkilendirilir.
- YÜRÜTME KURULU
- 15 kişiden oluşan birlik yürütme kurulunun 12 üyesi, Birlik kurultayına katılan delegeler arasından seçilir.
- 12 kişiye ek olarak Genel Başkan, Aksakallar Kurulu temsilcisi ve Denetleme Kurulu Başkanı Yürütme Kurulunun doğal üyesidir.
- Yürütme Kurulu gerçekleştireceği ilk toplantıda kurul üyeleri içerisinden Yürütme Kurulu Başkanı, Başkan Yardımcısı ve Sekreter seçer.
- Yürütme Kurulu, Kurultay’ın yetkilendirmesi ve onayı ile birlikte birlik adına faaliyetler düzenleyebilir.
- Yürütme Kurulu toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile almış olduğu kararları Genel Başkanın onayı ile uygulama yetkisine sahiptir.
- Kurul üyeleri toplantıya katılanların oy birliği ile olağanüstü Kurultayı toplama yetkisine sahiptir.
- Birlik organları arasındaki iletişimi sağlamak,
- AKSAKALLAR DANIŞMA KURULU
- 12 kişiden oluşan Aksakallar Danışma Kurulu Birlik kurultayına katılan delegeler arasından seçilir.
- 12 kişiye ek olarak Eski Genel Başkanlar Aksakallar Kurulunun doğal üyesidir.
- Aksakallar Danışma Kurulunun üyeleri Birlik Kurultayına en az 5 kez seçilmiş eski delegelerden olmak zorundadır.
- Aksakallar Kurulu sadece danışma kurulu işlevi görür ve olağanüstü Kurultay hariç olmak üzere karar alma erkine sahip değildir.
- Kurultay 2 yıl içerisinde toplanmak için yeterli salt çoğunluğu sağlayamazsa, Genel Başka ve Yürütme Kurulu adına tüm Birlik yetkileri Aksakallar Kuruluna geçer. Böyle bir durumda Aksakallar Kurulu 90 gün içerisinde olağanüstü Kurultay’ı gerçekleştirmekle görevlidir.
- Aksakallar Kurulu gerekli gördüğü durumlarda üyelerinin oy birliği ile olağanüstü Kurultay’ı toplama yetkisine sahiptir.
- DENETLEME KURULU
- 12 kişiden oluşan Denetleme Kurulu Birlik kurultayına katılan delegeler arasından seçilir.
- Kurultay delegelerine rapor vermekle görevlidir.
- Denetleme Kurulu gerçekleştireceği ilk toplantıda kurul üyeleri içerisinden Kurul Başkanı, Başkan Yardımcısı ve Sekreter seçer.
- Denetleme Kurulu, diğer organların çalışmalarını denetler ve gerekli durumlarda faaliyetleri üye kuruluşlara bildirir.
- Birlik üye kuruluşlarından herhangi birinin üyelikten çıkarılmasını gerektiren bir durum olduğunda Denetleme Kurulunun salt çoğunluğu ile karar alınarak, Yürütme Kurulu ve Aksakallar Kurulunu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.
- Denetleme Kurulu gerekli gördüğü durumlarda üyelerinin oy birliği ile olağanüstü Kurultayı toplama yetkisine sahiptir.
MADDE-9: GENEL BAŞKAN
Genel Başkanın görev ve yetkileri şunlardır;
- Birliği ulusal ve uluslararası her alanda, Tam yetkiyle temsil etmek.
- Birlik Kurultayında alınan kararları yapmak.
- Birlik faaliyetleri için üyeleri ve Birlik organlarını görevlendirmek.
- Olağan ve olağanüstü Kurultayı toplamak.
- Birlik adına toplantılar ve faaliyetler düzenlemek.
- Genel Başkan seçimi şu esaslar göre yapılır;
- Genel başkanlık için en az 3 üye teşkilatın teklifi gerekir.
- Birlik Genel Başkanı Kurultay Delegeleri tarafından 2/3 nispi oy çokluğu ile seçilir.
- Yapılan ilk iki seçimde hiçbir aday yeterli oy çoğunluğuna ulaşamazsa, üçüncü seçimde salt çoğunluğu sağlayan aday Genel Başkan seçilir.
MADDE-10: GENEL BAŞKAN YARDIMCILARI
Genel Başkan Yardımcıları Birliğin alt kuruluşları olan,
- Dünya Genç Türk İletişimciler Birliği,
- Dünya Genç Türk Akademisyenler Birliği,
- Dünya Genç Türk İş Adamları Birliği,
- Dünya Genç Türk Yazarlar Birliği,
Başkanlarından oluşmaktadır. Genel Başkana yardımcı olmak ve faaliyetleri düzenlemek amacıyla çalışmalarını yürütürler. Görev süreleri birlikte çalıştıkları Genel Başkanın görev süresinin bitimine kadardır.
*Mevcut Tüzük 26 Ağustos 2022 tarihinde Gaguzya’nın Kıpçak Şehrinde Gerçekleşen 19. Türk Dünyası Gençlik Günleri ve Kurultayı‘nda son halini almıştır.
DTGB’nin Alt Kuruluşları
- Türk Dünyası Genç Yazarlar Birliği 1998 (Dönem Başkanı Azerbaycan)
- Türk Dünyası Genç Bilim Adamları 2003 (Dönem Başkanı Kazakistan)
- Türk Dünyası Genç İletişimciler Birliği 2004 (Dönem Başkanı Türkmeneli)
- Türk Halkları Kongresi 2007 (Dönem Başkanı Kırgızistan)
- Türk Dünyası Genç İşadamları Birliği 2013 (Dönem Başkanı Türkiye)
DTGB Genel Başkanı: Ersin Güzel (Türkiye)
Genel Başkan Yardımcısı: Hakan Boz (Türkiye)
Genel Başkan Yardımcısı: İsmail Çatak (Kazakistan)
Yürütme Kurulu Başkanı: Nadina Cavadova (Çuvaşistan)
Denetleme Kurulu Başkanı: Mardin Gökkaya (Türkmeneli)